O futuro da innovación nas empresas pasa polas comunidades de innovación

No último ano falouse moito da revolución que vai supoñer a pandemia tanto a nivel empresarial como social, educativo ou cultural nos próximos anos. Con todo, nós cremos que máis que unha revolución vai ser unha aceleración de tendencias que xa se respiraban a finais de 2019.

Unha desas tendencias é, sen dúbida, as comunidades de innovación, un concepto co que levamos anos traballando en diversos sectores e que chegou para quedar. Como comentamos cando falamos de innovar a través do Design Thinking durante a crise do coronavirus demostrouse que é a forma máis áxil de innovar, mesmo en situacións tan adversas como as vividas.

Que é unha comunidade

Antes de meternos en materia deberiamos definir o concepto de comunidade. Segundo a RAE, unha comunidade é un conxunto de persoas vinculadas por características ou intereses comúns. Ademais disto, para que esa comunidade perdure no tempo e sexa sostible, ten que haber un sentimento de pertenza á mesma e un propósito común. Algúns exemplos de comunidades que conseguiron perdurar no tempo e onde se aprecian claramente estes dous puntos son:

Menéame – Comunidade democrática de noticias onde os usuarios soben as que lles parecen interesantes e os votos da propia comunidade definen a visibilidade que teñen na plataforma.

Thingiverse – Comunidade de referencia do mundo Maker, onde os usuarios soben arquivos dixitais que todo o mundo pode descargar para imprimir en 3D.

Wikipedia – A mítica enciclopedia na internet.

Que é unha comunidade de innovación

A característica principal dunha comunidade de innovación é que o propósito común é innovar, mellorar o establecido, facer avanzar á súa organización, sector ou sociedade. Como exemplo, unha das últimas comunidades de innovación social que coñecemos é a que acaba de presentar recentemente a Unión Europea coa plataforma dixital sobre o futuro de Europa. Nela aparecen de novo estas dúas variables que comentabamos anteriormente, por unha banda o propósito común, que neste caso é definir o futuro de Europa, e por outro o sentimento de pertenza a través de formar parte do cambio.

Estas comunidades de innovación comparten unha serie de insights como son a horizontalidade, a transparencia ou a motivación, que son os que permiten que funcionen tanto a curto como a longo prazo.

Tipos de comunidades de innovación nas empresas

Este concepto de comunidade de innovación levado ao mundo empresarial pode desenvolverse de múltiples formas, a continuación explicamos algunhas nas que participamos a través de diferentes proxectos.

Comunidades de innovación internas: son comunidades formadas por traballadores da empresa ou organización que están interesados en mellorar produtos, servizos ou procesos da mesma. Isto permítelle ás compañías innovar de maneira continua e aproveitando os recursos propios. Ás veces tanto estas comunidades como as que seguen ábrense a expertos externos para conseguir maior axilidade, ampliar o coñecemento ou dinamizar a propia comunidade.

Comunidades de innovación de cadea: ademais de contar con traballadores da compañía teñen en conta membros que forman parte da cadea de valor da mesma, como provedores, prescritores, distribuidores, etc. Son comunidades máis ricas que as anteriores, xa que ofrecen un coñecemento máis integral e diverso.

Comunidades de innovación con usuarios finais: estas comunidades, aínda que poden formar parte das anteriores, tamén poden ser específicas, é dicir, que só formen parte delas usuarios finais. Son moi útiles tanto para coñecer necesidades en tempo real como para obter feedback rápido dos produtos ou servizos da compañía. Isto potenciará o vínculo empresa-usuario, establecendo unha relación e fidelizándoo.

Comunidades de innovación sectoriais: son comunidades onde o propósito común transcende a propia empresa e ten que ver co sector ao que pertence a mesma. Estas comunidades poden contar con competidores, centros tecnolóxicos, grupos de investigación, etc. Normalmente traballan a longo prazo e en proxectos onde o grao de complexidade é alto.

Comunidades de comunidades: confórmanse cando calquera das anteriores forma parte doutra comunidade máis global, normalmente ao redor de metodoloxías, filosofías, tecnoloxías, etc. Un exemplo deste tipo de comunidades máis globais podería ser a comunidade maker, da que forman parte moitas comunidades máis pequenas de compañías, como Arduino, Micro:BIT ou Raspberry, ou sectores como Impresión 3D, robótica ou electrónica.

Por que son importantes as comunidades de innovación

Nun mundo onde todo vai cada vez máis rápido, necesitamos estar conectados de forma permanente con todo o noso ecosistema, detectando de forma áxil necesidades ou oportunidades que nos permitan seguir sendo útiles aos nosos usuarios e por tanto sobrevivir como empresa. 

As propias dinámicas que se xeran nas comunidades dan lugar a un proceso de aprendizaxe moito máis áxil e exponencial que o tradicional, o que permite incrementar o valor das organizacións. Seguramente o desenvolvemento da IA conseguirao, pero actualmente non existe unha innovación máis rápida e mellor que a que pode levar a cabo unha comunidade de innovación motivada.

Ademais, a xeración de comunidades de innovación supoñen un investimento moi baixo para as compañías en comparación co retorno que xeran de forma continua e a longo prazo, algo a ter moi en conta en tempos de incerteza, onde o primeiro que se adoita recortar é a innovación.

Se queres innovar dentro da túa organización é o momento de que deixes de pensar en individuos ou departamentos e penses en comunidade.