Técnicas de creatividade inclusivas: 6 fichas para pensar
Durante todos estes anos falámosvos neste blog de diferentes técnicas de creatividade como o brainstorming, SCAMPER, as analogías ou os sombreiros para pensar entre outras. Con todo nunca vos comentamos técnicas de creatividade inclusivas, que poidan ser usadas por todo tipo de usuarios. Hoxe compartimos convosco a historia de como redeseñamos unha técnica de creatividade que leva moitísimos anos entre nós para que poida ser inclusiva.
Cando xorde a idea de redeseñar os chapeus para pensar?
No ano 2019 tivemos a oportunidade de traballar por primeira vez coa ONCE nun proxecto de innovación, algo que fixo que nos reformulásemos a nosa forma de facer as cousas. Como os humanos moitas veces somos tan básicos que ata que non temos a dificultade encima ou “non nos afecta” non prestamos atención, non caeramos en que o proceso de desenvolvemento dos nosos proxectos non era válido para todos os públicos.
Moitas das persoas que participaron nese proxecto eran cegas ou con resto visual, polo que polos procesos relacionados co visual thinking perdían o seu valor, así como as presentacións con imaxes super chulas ou os esquemas con cores corporativas. Aí foi cando nos demos conta de que era necesario redeseñar completamente os procesos de traballo conxunto, xa que pola contra perderíase moitísimo coñecemento ademais de impedir participar a parte do equipo, algo que tampouco favorece nada ao grupo no emocional.
Despois de reflexionar respecto diso e de poñernos nos zapatos dunha persoa cega, démoslle a volta a todo o proceso, pero sobre todo nos talleres, xa que por tempos e dificultade das problemáticas para tratar quizais era o punto máis crítico.
Dentro dese proceso de redeseño, unha das técnicas á que lle demos a volta para que fose inclusiva, foi a dos seis chapeus para pensar, xa que se non ves as cores directamente non teñen sentido eses sombreiros.
Como resolvemos esta necesidade?
Tras detectar a necesidade, analizamos o proceso de aplicación desta técnica e consideramos que o máis práctico era recorrer a un formato de fichas que se puidesen ler cos dedos. De entrada pensamos en utilizar braille, pero aínda que o fariamos accesible a todo o mundo que sabe ler esta linguaxe, deixariamos fóra ao resto da poboación, polo que tampouco nos valía. Estabamos a buscar un deseño universal e non é nada fácil.
Con todo, o feito de ter un proxecto como vermislab onde traballamos cos máis pequenos, axudounos a solucionar este obstáculo. Pensamos en como terían que ser esas fichas para que as entendesen os máis pequenos e así chegamos á solución.
Esta pasou por facer fichas cun relevo que correspondese ao rol de cada un dos chapeus e facelo con imaxes básicas, iconas que nos axudasen a entendelo o máis rápido posible. Ademais cada ficha mantería a súa cor, así podería funcionar perfectamente para todos os públicos.
As iconas elixidas foron os seguintes:
Ficha branca (obxectiva) – un símbolo da porcentaxe
Ficha negra (crítica) – un signo de interrogación
Ficha vermella (emocional)- un corazón
Ficha azul (xestión/control) – un reloxo
Ficha verde (creativa) – unha lámpada
Ficha amarela (optimista/positiva) – un smiley
A fabricación e o testeo das fichas para pensar
Todo isto estaba moi ben pero, como podiamos fabricar estas fichas?. Pois esa decisión xurdiu de forma natural e seguramente pola relación que temos co mundo maker. O sistema de fabricación sería a impresión 3D, xa que era o máis rápido e barato que tiñamos a man e ademais ofrecíanos unhas calidades moi adecuadas para o uso que se esixía. Así tiñamos en consonancia as tres patas da innovación, facendo algo que necesitan as persoas, que é factible tecnicamente e viable economicamente.
Tras todo este proceso chegaba a hora da verdade, así que levamos as fichas para pensar ao primeiro taller de co-creación. O resultado foi todo un éxito e ademais puidemos obter un feedback moi valioso para mellorar os deseños das iconas e facilitar así máis a súa lectura.
Desde entón levamos sempre estas fichas aos nosos talleres, xa que consideramos que como facilitadores e design thinkers temos unha responsabilidade social que vai máis aló de facer proxectos ou de facilitar procesos.
Somos parte activa do cambio, cunha capacidade moi alta de impactar nas persoas e temos que axudar a que todo o mundo vexa máis aló da vista, xa que o potencial creativo que nos estamos perdendo é imperdoable. Desde Designthinking.gal cremos que a creatividade ou é inclusiva ou non será 🙂