O clima organizacional

Neste momento moitos de vós xa tivestes vacacións, estades a gozar delas ou a piques de estalo e, posiblemente, o pensar no traballo xere en vós diferentes reaccións. Nalgúns casos serán positivas e noutros, negativas. Algunha vez preguntástesvos por que? Nós si e tratamos de darlle resposta.Neste punto entra en xogo o concepto do clima organizacional ou laboral, que é un aspecto tan importante para a propia organización como o económico, o financeiro ou a innovación. Este refírese ao conxunto das percepcións de cada un dos traballadores dunha organización acerca das condicións do ambiente de traballo, incluíndo os elementos físicos, así como as derivadas das emocións e actitudes que se producen nas interaccións e comunicacións entre os seus integrantes. En certo xeito estamos a falar da contorna que se crea no contexto laboral.

Para comprendermos este concepto faremos referencia a unha situación imaxinaria. Nalgunha ocasión á maioría de nós pasounos que entramos nunha sala coa sensación de que se podía cortar a tensión cun coitelo, ou pola contra, que nos sentimos moi cómodos nun grupo desde o primeiro momento. Nestes casos o que percibimos é a especie de atmosfera psicolóxica e social que se produce nun grupo de persoas, aínda que neste caso concreto centrarémonos no contexto laboral.

Isto ten sentido en tanto que as organizacións están formadas por persoas, cada unha das cales ten as súas propias percepcións dos elementos físicos, psicolóxicos e sociais que interaccionan nunha organización. Á súa vez, cada persoa participa en innumerables interaccións, afectando coa súa actitude, o seu estado anímico e as súas percepcións sobre o clima da organización.

Con iso queremos recalcar que este afecta a todo o que sucede dentro dunha organización e que este á súa vez se ve influenciado polas situacións que se producen dentro dela. Isto é, o clima organizacional é unha variable dependente, sobre a que inflúen multitude de elementos como as percepcións, a comunicación ou os aspectos físicos e, á súa vez, unha variable independente, que afecta a outras variables conformantes da organización, a variables psicolóxicas, como as motivacións e actitudes das persoas, e a variables comportamentais como o desempeño, a produtividade, a calidade da atención ou o compromiso coa organización dos traballadores.

Pola súa importancia foi estudado en múltiples estudos; un dos primeiros foi o realizado por Elton Mayo na planta Hawthorne de Western Electric de Chicago. Nel dividiuse o persoal en diferentes grupos experimentais e realizáronse cambios na iluminación, cun resultado sorprendente… e é que a produtividade se incrementou tanto cando se aumentou a intensidade da luz como cando se diminuíu. Tamén se estudaron outros aspectos como a subida de soldos, o cambio de descansos, a redución da xornada laboral, etc. En todos estes casos, a produtividade aumentaba nun primeiro momento e posteriormente diminuía. A principal conclusión deste estudo é que as persoas incrementan a súa produtividade cando se lles demostra interese. Isto é, a produtividade, a eficiencia, a motivación e a satisfacción dos traballadores aumentan cando os líderes se preocupan polo persoal e polo clima da súa empresa e iso é percibido polo persoal.

Desta maneira, debido ao seu carácter complexo e dinámico, o clima organizacional vese influenciado por múltiples aspectos. Cada interacción, os estilos de comunicación, a súa falta ou mesmo os elementos físicos como a iluminación, a cor das paredes, os despachos afectan ao este. Todo iso outórgalle unha complexidade notable, con todo, a boa noticia é que é posible modificalo mediante intervencións nalgúns elementos como os aspectos físicos (iluminación, mobiliario, bens inmobles), aspectos organizacionais (postos, políticas da organización, procedementos), aspectos das interrelacións (liderado, comunicación e feedback, relacións interpersoais, participación dos empregados) ou outros elementos como a remuneración e a promoción na organización.

Nós experimentamos a importancia da contorna e recalcamos a necesidade de tratar e de traballar con persoas, non só polos beneficios que se conseguen no eido organizacional, senón polo nivel individual: o compromiso, a motivación e a satisfacción das persoas impúlsannos a seguir con esta filosofía. Porque traballar nun bo ambiente é posible.